Jedan od osnovnih sastojaka "grincajga" - celer, čini osnovu mnogih jela te bi kuhanje bez njega na našim prostorima bilo nezamislivo. Temeljci odnosno juhe obavezno uz mrkvu i luk sadrže korijen celera koji doprinosi okusu svojim aromatičnim spojevima – ukusnim aminokiselinama.
Celer je povrće poznato od davnina, tako da je njegovo lišće pronađeno i u Tutankamonovoj piramidi koja datira iz 1323. godine prije Krista. Koristili su ga u antičkoj Grčkoj, a čak se spominje u Ilijadi i Odiseji. U prošlosti su ga ljudi uzgajali zimi i smatrali su da jača organizam, dok su njegove sjemenke korištene za olakšanje boli. Danas se uglavnom koristi kao začin ili kao prilog, a njegova ljekovitost potvrđena je brojnim istraživanjima.
Smatra se da celer izvorno potječe s područja Italije, a prvi zapis o njegovom kultiviranju dolazi iz Francuske s početka 17. stoljeća. Celerovo latinsko nazivlje glasi Apium graveolens, a postoji više podvrsta koje se uzgajaju širom svijeta. Kod nas se koristi uglavnom korjenaš (var. rapaceum) kod kojeg se upotrebljavaju korijen i lišće, a postoji i vrsta bjelaš (rebraš) koja se uzgaja radi stabljike, odnosno lisne peteljke i lišća. Tu su i sjemenke celera koje se upotrebljavaju u suhom obliku, kao začin.
Priprema i čuvanje korijena, stabljike i lišća
Prije pripreme celera potrebno je ukloniti debeli sloj kore. Oguljeni korijen vrlo brzo oksidira te ukoliko ga ne pripremamo odmah, prirodni proces tamnjenja površine možemo spriječiti potapanjem u vodu u kojoj je dodano malo limunovog soka ili octa. Dostupan je cijele godine. Korijen s lišćem kao i stabljike bjelaša mogu se čuvati u plastičnoj vrećici u hladnjaku i do tjedan dana.
Celer u jelima
U kuhanim jelima ga najčešće ne vidimo, no korijen celera uvelike doprinosi aromi jela i punoći okusa. Iako je prilično aromatičan u svježem stanju, sirovi korijen celera ipak ima svoje mjesto u određenim salatama, sparujemo ga s ostalim povrćem snažnog okusa poput mrkve, cikle, a odličan je i u kombinaciji s jabukom.
Korijen celera možemo pohati i pržiti, ili praviti kao pire, a neke od ne tako uobičajenih načina pripreme celera pronađite među slijedećim receptima!
Pročitajte još o slijedećim začinima u našoj maloj enciklopediji:
